Gribin Tarihi ve Son Yıllardaki Durum

Grip çok eski bir hastalıktır. 1900’lü yıllarda üç büyük salgın dünyayı etkiledi:
• 1918 İspanyol Gribi (H1N1),50-70 milyon ölüm
• 1957 Asya Gribi (H2N2),2 milyon ölüm
• 1968 Hong Kong Gribi (H3N2).1 milyon ölüm
2009’da ise yeni bir H1N1 virüsü hızla yayıldı. Aşılar 1940’lardan beri kullanılıyor ve her yıl virüsün değişen şekline göre yenileniyor.
Dünya genelinde her yıl yaklaşık 1 milyar kişi grip oluyor. Bunun 3–5 milyonu ağır hastalık geçiriyor, 290–650 bin kişi ise grip nedeniyle hayatını kaybediyor. Bu rakamlar, gribin sadece “basit bir kış nezlesi” olmadığını gösteriyor.
2023–2024 sezonunda ABD’de yaklaşık 40 milyon grip vakası, 470 bin hastane yatışı ve 28 bin ölüm tahmin edildi.
Türkiye’de ise Sağlık Bakanlığı’nın raporuna göre, 110 bin ağır solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle yatan hastaların testlerinde grip virüsü %4,4 oranında saptandı; bunların çoğu A(H1N1) tipindeydi. Aynı dönemde RSV virüsü de sık görüldü.
 Bu tablo bize, gribin hem dünyada hem de Türkiye’de ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını gösteriyor.
Neden Grip Aşısı Önemli?
Grip özellikle yaşlılar, küçük çocuklar, hamileler ve kronik hastalığı olanlar için risklidir. Aşı, bu gruplarda zatürre ve hastane yatışı riskini büyük ölçüde azaltır.
2025 yılında grip aşıları yenilendi. Dünya Sağlık Örgütü bu yılın aşısına şu üç virüsü ekledi:
• H1N1
• H3N2
• B (Victoria hattı)
Her yıl virüs değiştiği için grip aşısı da yenilenir. Bu yüzden her yıl tekrar yapılmalıdır.
Kimler Aşı Olmalı?
Grip aşısı 6 aydan büyük herkes için uygundur. Ama özellikle şu gruplar için çok önemlidir:
•  65 yaş üstü bireyler
•  6 ay – 5 yaş arası çocuklar
•  Hamileler ve emziren anneler
•  Şeker, kalp, astım, KOAH gibi kronik hastalıkları olanlar
•  Sağlık çalışanları
•  Bakımevlerinde yaşayanlar
 Çocuklarda: Eğer 6 ay – 8 yaş arası çocuk ilk kez aşı olacaksa, 4 hafta arayla 2 doz yapılmalıdır. Daha önce olmuşsa tek doz yeterlidir.
Ne Zaman Yaptırılmalı?
En uygun zaman Eylül – Kasım aylarıdır. Aşıdan sonra bağışıklık oluşması için yaklaşık 2 hafta gerekir.
Geç kalındığında Aralık veya Ocak’ta da yapılabilir, yine faydalıdır.
Nasıl Yapılır?
• Omuz kasına iğne ile yapılır.
• İşlem sadece birkaç dakika sürer.
• Sonrasında 15 dakika gözlem yapılır.
Olabilecek Yan Etkiler:
• İğne yerinde ağrı
• Hafif ateş
• Yorgunluk
Genellikle 1–2 günde geçer.
 Eğer ateş 39 °C’den yüksek olursa ya da nefes darlığı gibi ciddi belirtiler olursa hemen doktora başvurulmalıdır.
Sık Sorulan Sorular
Grip aşısı zatürreyi önler mi?
Evet, grip sonrası zatürre riskini azaltır.
Her yıl neden tekrar olmalıyım?
Virüs değiştiği için aşı da her yıl güncellenir.
Çocuklarda güvenli mi?
6 ay ve üzerindeki tüm çocuklarda güvenle yapılabilir.
COVID-19 aşısıyla aynı gün olabilir mi?
Genellikle evet. Ama en doğru bilgiyi doktorunuz verir.
Grip hastalığıyla uğraşmaktansa, aşı ile korunmak çok daha kolaydır. Aşı olmak hem kendimizi hem de sevdiklerimizi korumanın en etkili yoludur.                                                                                                                             Uz Dr Uğur ÖZDAĞLI  

         Özel Keşan Hastanesi